|
MUAZZAM BİR ESER: ŞÜHEDÂ-İ BAYBURT ŞEHİTLER VE GAZİLER ALBÜMÜ
Eklenme: 09.04.2019 12:07
Bayburt Valiliği Aile çalışma Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü tarafından yayımlanan ŞÜHEDÂ-İ BAYBURT ŞEHİTLER VE GAZİLER ALBÜMÜ isimli eser, tek kelime ile Muazzam/Muhteşem...
Satır başları olarak Bayburt’u anlatalım.
1-Dünyanın en büyük ve uzun ömürlü imparatorluğu Osmanlı’nın son kalesi, bölünmez bütünlüğü esas olan Anadolu’da Bayburt ve Bayburtlu olmak ayrı bir özellik ve güzellik taşır.
Çeşitli kaynak ve iddialara göre Türkiye ve Dünyanın çeşitli yerlerinde BEŞ MİLYON Bayburtlu vardır.Türkiye haricinde, Çin, Japonya, Avustralya, İran, özellikle Tebriz, Azerbaycan, Kafkasya, Mekke/Medine, Almanya Hollanda, Fransa ve diğer yerler…
2- 571, 724, 1453 önemli tarihlerinin toplamı 13 rakamını meydana getirir. Bu tevafuk, 724 Bayburt fethi ile buluşur, birleşir.
Sahabe, Peygamber sancaktarı, Şark Komutanı Abdülvehhap Gazi (Vehap Sultan) Bayburt fetih kumandanıdır. Kabr-i şerifleri Duduzar (Erenli) köyündedir.İstanbul’un mânevî fatihi Eyüp Sultan ile dâva ve gönül arkadaşıdır.
“EYÜPSULTAN, KARDEŞ VEHAP SULTAN,
BİRİ GARBA, BİRİ ŞARKA KOMUTAN.
İKRÂM-I FEYZİNİ ALIRLAR HAKTAN,
İSTANBUL İLE KARDEŞTİR BAYBURT’UM”
diyen Zihni, bu gerçeği dile getirir. Medine ışığını Anadolu’ya getiren gönül sultanlarından iki sultan…
3-BAYBURT coğrafyasında 123 Sahabenin kabirleri vardır.
BAYBURT: Anadolu kültür ağacının ilk çekirdeği, ilk beşik, birinci medeniyet merkezi, ikinci Hayber, İkinci Plevne’dir.
Hazreti Ali’nin oğlu Muhammed Hanefi Bayburt Korut (Koruk) düzünde küffarla savaşmış, Selvi ile evlenmesi; efsanelere, hikâyelere konu olmuş ve burada şehit düşmüştür. Mezarı Berne (Balca) köyündedir.
4-"Paypert" eser ve araştırmalara göre; Ermenice de Yüksek Kale demektir. Bayburt’un tüm il, ilçe ve köy isimlerinin hiç birisinin Türkçe olmaması gibi.. "Pay-i Part" dan gelir, dilde yuvarlanarak bu formunu almıştır. Pay-i Part yani Part’ların yurdu.. Partlar; Perslerin kuzey kolu veya ikinci devre (Fars adına geçmeden evvelki) adıdır. Ayrıca Arşaklılar da denir Kuzey Persler olan Partlara. İlkokul düzeyindeki haritalarda dahi bu geçer. Arşak Ermenicedir. Zaten Ermenilerle Kürtler, Perslerin uzantısıdır. Bayburt da işgal yıllarında zulmeden generalin adı da Arşak’tır. Halk arasında ‘Kör Arşak’ derler. Pers-Part-Fars.. Üçü de aynı kelimenin değişmiş halidir. Törük, Türük, Türk meselesi gibi.. Anlamı da İranilerin kutsal hayvanı simgesi totemi olan Aslan dır. Dilimize ve diğer dillere anlamı daralarak sadece dağ kedisi yani Pars olarak geçmişse de asıl anlamı kedigiller ve genelde de aslandır. Nitekim Şah dönemi eski İran bayrağında Mecusi-Zerdüşti simgeler olarak Güneş vs. ve de Aslan vardı.
Bayburt tarihini; yabancı, özellikle Ermeni kaynaklarında değil, kendi tarihimizde okumak gerekir. PAİPERT ismi yanında: DÂRÜL CELÂL (YÜCELER YURDU) DÂRÜN NECAT (KURTULUŞ DİYARI) isimleri boşuna verilmemiştir, neden kullanmayız?
5-İPEK YOLU karargâhlarından biri Bayburt, konaklama yeri tarihi transit otelidir. Bayburt’ta konaklar, balmumu ve bal yüklü deve kervanları geçer. Seyyah Marco Polo hatıratında geniş bir şekilde anlatır.
5- IV.Muradın Revan seferinde Bayburt GİV (Alınyurt-Gençosman) köyünden götürülen Genç Osman kelle koltuğunda savaşmış, şehit düşmüştür. Bugün Irakta Bayburtlu Genç Osman Caddesi vardır.
6- Gönül erenlerinden Osman Efendi, 40 gün Çoruh Nehrini Hart Ovasına bağlayarak, Rus atlı askerlerinin işgalinin önüne geçmiş, Hart (Aydıntepe) ilçemizde şehit düşmüştür, kabri oradadır.
7- Uydurma ve yalan söyleyen tarihin yalan sayfaları arasında bulunan HART İSYANI, Şeyh Eşref Olayı, Bayburt için bir lekedir, Aslı/Astarı yoktur.
Millî Mücadelede Afyon Kurtkaya tepesinde arkadaşlarıyla birlikte şehit düşen Yüzbaşı Agâh Efendi şehitliği ile Kop Şehitleri ve diğer şehitlikleri ziyaret edenlere fatiha okunurken, kemikler sızlamakta, ruhlar rahatsız olmaktadır.
8- Bayburt Kaymakamı şehit Nusret gıyabi uydurma bir kararla idama mahkum edilmiş kahraman bir vatan evladıdır.
9- Devr-i Sabıkta Bayburt’a büyük zulümler yapılmış, anasının başından ehramlar zorla açılmış ve bugün tarihe geçen: “Madem biz Bayburtluyuz bu hükümeti istemezük ve İnönü’nün yaptırdığı köprüden de geçmezük” sözü ile Bayburt değerlerine ters düşen bir orkestra konserini Cumhuriyetin körpe yıllarında kapıları kapatarak Bayburt halkına zorla dinleten bir zihniyetin karşısında: “Bayburt Bayburt olalı böyle zulumat görmedi” sözünü tarihe çivilemiştir.
10- Osmanlının ilk Şeyhülislamı Molla Fenari, Bayburt Yakutiye Medresesinde Şeyh Ekmelüddin’den icazet alarak Bursa’ya gönderilmiş, ahiliğin Anadolu’da ilk temsilcilerinden Emir Muhammed, ‘Şeriatın Göğsü’ olarak nitelendirilen Sadr-ü Şeria, Ahmed-i Zencani, Hüseyin Danişmendi, büyük şair Zihni, oğlu hattat Ahmet Revâyi, bilgi kişi Dedemkorkut, İrşadiler, Celali, Hicrani, Seydi Yakup ve kırklar yediler, erenler Bayburt’u dünyaya tanıtmışlar, sayısız eserler bırakmışlardır.
11- Dünyanın en büyük kalelerinden biri olan LÜLÜ tarafından yapılan BAYBURT KALESİ’nin adı ÇİN-Ü MAÇİN KALESİ, diğer bir adı (BURC-U SARI- ÜÇ HİSARLI kaledir. Kanuni zamanında 15 bin kişilik bir koloninin içerisinde iskân edildiği, çinilerinde biriken ışınların karanlık gecelerde Bayburt sokaklarını aydınlattığı bir kale… Bayburt kalesi ile Aydıntepe ilçesinde bulunan yer altı şehrine bir yol gittiğini bilir misiniz? Hıristiyan dünyasının Protestan mezhebine mensup Hıristiyanlara zulmettiği yıllarda, kaçıp Aydıntepe (Hart) yer altı şehrini yaptıkları, orada yaşadıkları gerçeğini kaçımız biliriz?
12-Bayburt Moskof ve Rus işgalini bütün şiddetiyle yaşamıştır. Ermeni çeteleri tarafından toplanan 380, bazı kaynaklarda 510 kişi taş mağazalara doldurularak, üzerlerine gazlı bezler atılmak suretiyle cayır cayır yakılmış, tarihi Açıkhava müzesi özelliğini taşıyan bu mekan bugün maalesef işhanı olmuştur.
13- Beyböyrek Hikâyelerinin geçtiği Bayburt Koruk düzünden kaleye uçan Dengiboz (Bengiboz) isimli atın ayak işleri kale içindedir. Hikâyelerde kaleden de Duduzar Tepe’ye uçmuştur.
14-Dedekorkut Kitabı’nın orijinal metinleri içinde Bayburt kalesinden bahsederken Beyreğin Hikayesi bölümünde bir kaç yerde "Parasarın Bayburd Hisarı" lafzı geçer."Parasar" dediği Anadolu’nun Roma ve Helenistik dönemden önceki sahipleri yani Ermeni ve Kürtlerin de kök kavmi olan "Persler" dir.
Bayburt o tarihlerde Persler’in önemli kilit bir kalesi ve ticaret yolları üzerinde mühim bir yer idi. Dedemkorkut, ya da bu hikâyeleri ilk defa I. Murad devrinde kaleme alan meçhul kişi diline böyle kolay geldiği için Parasar demiştir. Parasar ın Bayburt Hisarı demek; Pers’in Bayburt Kalesi demektir.
15- Avrupa topraklarının tümü üzerinde 12 bin çeşit bitki/çiçek bulunurken, sadece Bayburt topraklarında onbin çeşit bitkinin/çiçeğin mevcut olduğu, bir zamanlar bu topraklar üzerinde 27 bin arı kovanının bulunduğu, kervanların buradan balmumu ihraç ettikleri, Marsilya ve Fransa’ya kadar götürüldüğü, İpekyolu güzergahı olduğu, seyyah Marco Polo’nun Bayburt’ta konakladığı, tarihi Çarşı Hamamında Yavuz Sultan Selim ile IV. Muradın yıkandıkları, takunyalarının yıllarca saklandığı tarihi kaynaklarda yer alır.
16- Anadolu folkloru içerisinde Bayburt ve yöresinin değerleri saymakla bitmez. Hikayeler, masallar, ninniler, maniler, âşıkları, şairleri, yazarları, yemekleri, barları, Bayburt ağzı, tekerlemeler, çocuk oyunları, ciridi, giyim/kuşamları, ehramcılığı, beyaz ve kırmızı taş sanayisi ayrı bir özellik ve güzellik taşır.
17- Kaza kaymakamı Tunalı Hilmi Bey tarafından 1913 yılında kurulan MÜSLÜMAN DİLENDİRMEZLER DERNEĞİ, 12 maddelik tüzüğü ile enteresandır
18- Bayburt’ta bilinen 29 şehitlik vardır. Türkiye’de en çok şehitliğin Bayburt’ta olduğunu söylemek mümkündür.
19- BAYBURT ANLATMAKLA BİTMEZ. KÜLTÜR KÖKLERİMİZ ŞENOL BAYBURT, GEZ ANAYURDU/GÖR BAYBURDU, İKİNCİ MEDENİYET MERKEZİ isimli kitaplarımızda daha detaylı bilgileri alabilirsiniz.
BAYBURT BİR SEVDA, BAYBURT BİR VATANDIR.
ŞEHİT KANLARI, GÖNÜLDE YATANDIR,
GÖKLER ALEV ALEV, YER BAYRAK BAYRAK,
KIZARAN UFUK, ŞU DAĞLARA BİR BAK!
Şiirindeki mânalar yeter…
Önemli bir boşluğu dolduran, maalesef çok sayıda imla hataları bulunan albüm, gelecek nesillere önemli bir kaynak. ( Küçük bir örnek: Zihni’nin KOŞMA şiirinde yer alan “ZİHNİ DERT ELİNDEN HER ZAMAN AĞLAR” “ZİHNİ DEHR ( Dünya, zaman anlamına gelir) EHLİNDEN HER ZAMAN AĞLAR” olacak. Tasavvuf Ehli Zihni dert elinden ağlamaz.
Vatan varsa, Şehit ve Gaziler de olacaktır. Vatan ve Millet olmanın bedeli, buradan geçer.
Hamasi şiirler, Coğrafi ve Tarihi bilgiler, Ermeni Mezâlimi bilgi/belgeleri, Kurtuluş savaşı, kore şavası, kıbrıs barış harekatı, İç güvenlik şehit/gazileri,Bayburt’ta bulunan Şehitlikler, 15 Temmuzda Bayburt, şehitlerin isimlerinin verildiği kurumlar, kahramanların hatıraları ve etkinliklerin yer aldığı albüm 240 sayfadan ibaret, lüks bir kâğıda basılmış. Bayrak giydirilmiş bir eser.
Bayburt Şehit ve Gazi Aileleri dayanışma derneği kurucu başkanı, halen Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler İl Müdürü Hayrettin Haluk AKKOYUNLU Kardeşimizin büyük emek ve gayretleri ile meydana getirilen bu eser, Bayburdun yüz akı olarak Tarihteki yerini alacaktır.
Bayburtlu böyle eserlere, eser verenlere sahip çıkmalı; değerler gelecek nesillere emânet edilmelidir.
|
